ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯାହାର ମନ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧି ଆତ୍ମାରେ ସ୍ଥିତ ଏବଂ ଯାହାର ପାପ ସଚେତନତା ଦ୍ୱାରା ଅପସାରିତ ହୁଏ, ସେମାନେ କୌଣସି ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ ନ ହେବା ସ୍ଥିତିକୁ ଅର୍ଥାତ୍‌ ଶାଶ୍ୱତ ଅବସ୍ଥାକୁ ପହଞ୍ଚନ୍ତି (5.17) ।

ଅଜ୍ଞାତ ଜୀବନଯାପନ ଅନ୍ଧକାରରେ ବାସ କରିବା ପରି, ଯେଉଁଠାରେ ଆମେ ପଡୁଥାଉ ଏବଂ ନିଜକୁ ଆଘାତ ପହଞ୍ଚାଇ ଥାଉ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ତରଟି କିଛି ଆଲୋକର ଚମକକୁ ଅନୁଭବ କରିବା ପରି ଯେଉଁଠାରେ ଜଣେ କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ସଚେତନତା ଲାଭ କରେ କିନ୍ତୁ ପୁନର୍ବାର ଅଜ୍ଞତା ଦ୍ୱାରା ଘେରି ରହିଥାଏ । ଅନ୍ତିମ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣ ପରି ସ୍ଥାୟୀ ଆଲୋକ ପାଇବା ପରି ଯେଉଁଠାରେ ସଚେତନତା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ତରରେ ପହଞ୍ଚେ ଏବଂ ସେଠାରୁ ଆଉ କେହି ଫେରି ନ ଥାଏ । ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ ନ ହେବାର ଏହି ଅବସ୍ଥାକୁ ମୋକ୍ଷ କିମ୍ବା ଚରମ ସ୍ୱାଧୀନତା କୁହାଯାଏ । ଏହା ମୋର ସ୍ୱାଧୀନତା ନୁହେଁ ବରଂ ‘ମୁଁ’ ଠାରୁ ସ୍ୱାଧୀନତା କାରଣ ସମସ୍ତ ସମସ୍ୟା “ମୁଁ’ ହେତୁ ହୋଇଥାଏ ।

ସମତ୍ୱ ଘଟେ ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ ନ ହେବା ସ୍ଥିତିକୁ ଆସେ ଏବଂ ଏହି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ କୁହନ୍ତି; “ସେହି ଜ୍ଞାନୀମାନେ ବିଦ୍ୟା ଓ ବିନୟଯୁକ୍ତ ବ୍ରାହ୍ମଣଙ୍କଠାରେ ତଥା ଗୋ, ହସ୍ତୀ, କୁକୁର ଏବଂ ଚାଣ୍ଡାଳଠାରେ ମଧ୍ୟ ସମଦର୍ଶୀ ହୋଇଥାନ୍ତି” (5.18) ସମତ୍ୱ ଗୀତାର ମୂଳ ନୀତି ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଅଟେ । 

ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀମାନଙ୍କଠାରେ ନିଜକୁ ଆତ୍ମ ଭାବରେ ଅନୁଭବ କରିବା ସମତ୍ୱର ମୂଳ ଅଟେ (5.7) । ଏହା ଜାଣିବା ଯେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କଠାରେ ଆମ ସମାନ ଭଲ ଗୁଣ ଅଛି ଏବଂ ଆମର ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପରି ସମାନ ଖରାପ ଗୁଣ ଅଛି । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସ୍ତର ହେଉଛି ସ୍ପଷ୍ଟ ପ୍ରତିବାଦ କିମ୍ବା ପାର୍ଥକ୍ୟକୁ ସମାନ ଭାବରେ ଦେଖିବାର କ୍ଷମତା, ଯେପରିକି ପଶୁ ଏବଂ ପଶୁ ଭୋଜନକାରୀଙ୍କୁ ସମାନ ଭାବରେ ଦେଖିବା । ଏହା ଦ୍ୱେଷ ଏବଂ ନାପସନ୍ଦ ତ୍ୟାଗ କରିବା ଯାହା ଅଜ୍ଞତାର ଫଳ (5.3) । ଏହା ଆମର ଲାଭ ଏବଂ କ୍ଷତି ପାଇଁ ସମାନ ମାନଦଣ୍ଡ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା । ସମତ୍ୱ କେବଳ ଏକ ଭାବନା ଯାହା ସଚେତନତା ମାଧ୍ୟମରେ ଆସେ ।ଅସନ୍ତୁଳିତ ମନ ସହିତ କରାଯାଇଥିବା କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଦୁଃଖ ଆଣିଥାଏ ।

ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଆଶ୍ୱାସନା ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଏଠାରେ (ଏହି ଦୁନିଆରେ ଏବଂ ଏହି ମୂହୁର୍ତ୍ତରେ) ପ୍ରକଟ ଅସ୍ତିତ୍ୱର (ଜନ୍ମ/ମୃତ୍ୟୁ) ସଦୃଶ ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱକୁ ସମାନ/ନିଷ୍ପକ୍ଷ ମାନସିକତା ରଖିଥିବା ଲୋକମାନେ ବିଜୟ ହାସିଲ କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ସେ ନିର୍ଦ୍ଦୋଷ ଏବଂ ନିଷ୍ପକ୍ଷ ବ୍ରହ୍ମରେ ସ୍ଥାପିତ ହେବେ (5.19) ।

https://samajaepaper.in/imageview_54_982025215354457_4_83_10-08-2025_6_i_1_sf.html