ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ କୁହନ୍ତି, “ଯେ କର୍ମଯୋଗ ବିଧିରେ ସମସ୍ତ କର୍ମ ପରମାତ୍ମାଙ୍କ ଠାରେ ଅର୍ପଣ କରିଦେଇଛନ୍ତି ଏବଂ ଯେ
ବିବେକଦ୍ୱାରା ସମସ୍ତ ସଂଶୟ ନାଶ କରିଦେଇଛନ୍ତି, ସେପରି ବଶୀକୃତ-ଅନ୍ତଃକରଣଯୁକ୍ତ ପୁରୁଷଙ୍କୁ କର୍ମମାନେ ବାନ୍ଧିପାରନ୍ତି ନାହିଁ
(4.41) । ଅତଏବ, ହୃଦୟରେ ବାସ କରୁଥିବା ଅଜ୍ଞାନଜନିତ ସଂଶୟକୁ ଦୂର କରି, ଜ୍ଞାନର ଖଣ୍ଡା ଦ୍ୱାରା କର୍ମଯୋଗରେ ସ୍ଥିର ହେବା
ପାଇଁ ଉପଦେଶ ଦେଉଛନ୍ତି” (4.42) । ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଆମକୁ କର୍ମବନ୍ଧନରୁ ମୁକ୍ତ ହେବା ପାଇଁ ଜ୍ଞାନର ଖଣ୍ଡା ଉପଯୋଗ କରିବାକୁ
କହୁଛନ୍ତି ।
ଯେତେବେଳେ ଆମ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିବା କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ନ କରାଯାଇଥିବା କାର୍ଯ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ପର୍କ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ
ଯାହା ଆମକୁ ଅନୁତାପ କରାଇଥାଏ, ସେହି ଅନୁତାପ ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରକାରର କର୍ମବନ୍ଧନ । ସେହିଭଳି, ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ କିମ୍ବା
ନିଷ୍କ୍ରିୟତା ଯାହା ଆମ ଜୀବନ ଉପରେ ନକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ, ତାହା ମଧ୍ୟ ଏକ ପ୍ରକାର କର୍ମବନ୍ଧନ ଅଟେ ।ଜ୍ଞାନରୂପୀ
ଖଣ୍ଡା ହେଉଛି ଏକମାତ୍ର ସାଧନ ଯାହା ଆମକୁ ଅନୁତାପ ଏବଂ ନିନ୍ଦାର ଜଟିଳ ଜାଲରୁ ମୁକ୍ତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
ଗୀତାର ଚତୁର୍ଥ ଅଧ୍ୟାୟକୁ ‘ଜ୍ଞାନ କର୍ମ ସନ୍ନ୍ୟାସ’ ଯୋଗ କୁହାଯାଏ । ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପରମାତ୍ମା କିପରି କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି
ତାହାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଏବଂ ଆମକୁ କହିଥାଏ ଯେ ସମସ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟ ନିଃସ୍ୱାର୍ଥପର କର୍ମ ଭାବରେ କରାଯିବା ଉଚିତ । ତା’ପରେ
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଜ୍ଞାନର ଦିଗ ଆଣନ୍ତି ଯେତେବେଳେ ସେ କହିଥିଲେ ଯେ କରାଯାଇଥିବା ସମସ୍ତ ନିଷ୍କାମକର୍ମ ଜ୍ଞାନରେ ପରିଣତ ହୁଏ ଏବଂ
ଏଥିରେ କୌଣସି ଅପବାଦ ନାହିଁ (4.33) । ଆଖ୍ୟାରେ, ଜ୍ଞାନର ଅର୍ଥ ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତା ବା ସଚେତନତା । ଏହା ସୂଚିତ କରେ ଯେ ସଚେତନତା
ସହିତ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ହେଉଛି ସନ୍ନ୍ୟାସ । ସନ୍ନ୍ୟାସ ସାଂସାରିକ ଜିନିଷ କିମ୍ବା ବୃତ୍ତି ଛାଡି ଦାୟିତ୍ୱରୁ ବଞ୍ଚିବା କିମ୍ବା ପଳାଇବାର
ଏକ ଉପାୟ ନୁହେଁ । ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ପାଇଁ ସନ୍ନ୍ୟାସର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଆମର କ୍ଷମତା ଅନୁସାରେ ସଚେତନତା ଏବଂ ବୁଦ୍ଧି ସହିତ ଆମର
ସାମର୍ଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ଦିଆଯାଇଥିବା କର୍ମଗୁଡ଼ିକୁ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଭାବରେ କରିବା । ବାସ୍ତବରେ, ଏହା କୌଣସି ପଳାୟନ ନୁହେଁ କାରଣ
ଶାନ୍ତି ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଜ୍ଞାନ ଆମ ଭିତରେ ଅଛି, ଯାହା ଆବିଷ୍କାର ହେବାକୁ ଅପେକ୍ଷା କରୁଅଛି ।
ଯେତେବେଳେ ଆମେ ସଚେତନତା ଏବଂ ବୁଦ୍ଧିରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ, ନର୍କ ମଧ୍ୟ ସ୍ୱର୍ଗ ହୋଇଯାଏ; ଅପରପକ୍ଷେ, ଏକ
ଅଜ୍ଞାନୀ ମନ ସ୍ୱର୍ଗକୁ ମଧ୍ୟ ନର୍କରେ ପରିଣତ କରିପାରେ । ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ହେଉଛି ଏକମାତ୍ର ସମାଧାନ ।

https://samajaepaper.in/imageview_54_216202521033842_4_83_22-06-2025_6_i_1_sf.html