ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ କୁହନ୍ତି, “ବସ୍ତୁତଃ ସମସ୍ତ କର୍ମ ସବୁପ୍ରକାରେ ପ୍ରକୃତିର ଗୁଣମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା କରାଯାଉଥାଏ, ତଥାପି ଯାହାର ଅନ୍ତଃକରଣ ଅହଂକାରରେ ମୋହିତ ହୋଇ ରହିଥାଏ, ସେହି ଅଜ୍ଞାନ ‘ମୁଁ ହିଁ କର୍ତ୍ତା’ ବୋଲି ମନେ କରେ (3.27) । ଗୁଣ ବିଭାଗ ଏବଂ କର୍ମ ବିଭାଗର ତତ୍ତ୍ୱକୁ ଜାଣିଥିବା ଜ୍ଞାନଯୋଗୀ ଗୁଣମାନେ ହିଁ ଗୁଣମାନଙ୍କରେ ପ୍ରବର୍ତ୍ତିତ ହୁଅନ୍ତି ବୋଲି ବୁଝି ସେଥିରେ ଆସକ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ”(3.28) । 

ଗୀତାର ମୂଳ ଉପଦେଶ ହେଉଛି ଯେ କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟର କେହି କର୍ତ୍ତା ନଥାଏ, ବରଂ ଗୁଣଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ପାରସ୍ପରିକ କାର୍ଯ୍ୟର ଫଳାଫଳ । ତିନୋଟି ଗୁଣ ଯଥା ସତ୍ତ୍ୱ, ତମୋ ଏବଂ ରଜୋ ଆମ ପ୍ରତ୍ୟେକରେ ଭିନ୍ନ ଅନୁପାତରେ ଉପସ୍ଥିତ । ସତ୍ତ୍ୱ ଗୁଣ ହେଉଛି ଜ୍ଞାନ ସହିତ ସଂଲଗ୍ନ; ରଜୋ ଗୁଣ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସଂଲଗ୍ନ ଅଟେ ଏବଂ ତମୋ ଗୁଣ ଅଳସୁଆତାକୁ ନେଇଯାଏ । 

ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ କୌଣସି ଗୁଣ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଗୁଣଠାରୁ ଉନ୍ନତ କିମ୍ବା ନିମ୍ନ ନୁହେଁ; ସେଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ଗୁଣ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଯଦି ରଜୋ ଗୁଣର ଅଧିକ ପ୍ରତିଶତ ଥାଏ, ତେବେ ସେମାନେ କାର୍ଯ୍ୟ ପ୍ରତି ଗଭୀର ଭାବରେ ଆଗ୍ରହୀ ହେବେ ଏବଂ ଶୋଇ ପାରିବେ ନାହିଁ, ଯେତେବେଳେ କି, ଶୋଇବା ପାଇଁ ତମୋ ଗୁଣ ଆବଶ୍ୟକ । 

ଦ୍ୱିତୀୟତଃ, ଆମକୁ ବର୍ତ୍ତମାନରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଉଥିବା ଗୁଣ ବିଷୟରେ ସଚେତନ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ତମୋ ଗୁଣର ପ୍ରଭାବରେ ଜଣେ ଅଳସୁଆ ବ୍ୟକ୍ତି ସୋଫାରେ ବସି ଟିଭି ଦେଖନ୍ତି । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଯଦି ତାଙ୍କ ଜୀବନସାଥୀ ରଜୋ ଗୁଣରେ ଅଛନ୍ତି, ତେବେ ସେ ସପିଂ କରିବାକୁ, ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଦେଖିବାକୁ କିମ୍ବା ବନ୍ଧୁମାନଙ୍କୁ ଭେଟିବା ପାଇଁ ବାହାରକୁ ଯିବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି । ଫଳାଫଳ ତମୋ ଏବଂ ରଜୋ ଗୁଣ ମଧ୍ୟରେ ପାରସ୍ପରିକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ହେତୁ ହେବ । ଗୁଣଗୁଡିକର ପାରସ୍ପରିକ କ୍ରିୟା ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ସମାନ ପରିସ୍ଥିତି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଘଟେ । 

ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରିଛନ୍ତି (14.22-14.26) ଯେ ଆମକୁ ଗୁଣକୁ ଅତିକ୍ରମ କରି ଗୁଣାତୀତ୍‌ ହେବାକୁ ପଡିବ, ଯାହା ଏକ ଏମିତି ସ୍ଥିତି ଯେଉଁଠାରେ ଆମେ ବର୍ତ୍ତମାନରେ ଆମ ଉପରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଉଥିବା ଗୁଣଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ସଚେତନ ହେବା ଏବଂ ଆମେ ଭୌତିକ ଜଗତରେ ସେମାନଙ୍କର ପାରସ୍ପରିକ ପ୍ରକ୍ରିୟାର କେବଳ ସାକ୍ଷୀ ବନି ରହୁଁ ।

https://samajaepaper.in/imageview_52_1412202420535630_4_83_15-12-2024_6_i_1_sf.html