ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ସାଧୁ ଅନ୍ତରାତ୍ମାକୁ ବୁଝିବାରେ ମାନବଜାତିକୁ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରିଛନ୍ତି । ଗୋଟିଏ ସକାରାତ୍ମକ ଦିଗରୁ ଏବଂ
ଅନ୍ୟଟି ନକାରାତ୍ମକ ଦିଗରୁ ଆସିଥାଏ, ଯଦିଓ ଗନ୍ତବ୍ୟସ୍ଥଳ ଉଭୟ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଏକ । ଯାତ୍ରାର ପ୍ରାରମ୍ଭ ବିନ୍ଦୁ ଭିନ୍ନ ହୋଇଥାଏ
ଏବଂ ଆମର ମାର୍ଗର ଚୟନ ଆମର ପ୍ରକୃତି ଉପରେ ଆଧାରିତ ।
ସକାରାତ୍ମକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଯାହା ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ଶାଶ୍ୱତ, ସ୍ଥିର ଏବଂ ସବୁଠାରେ ବ୍ୟାପ୍ତକୁ “ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ’ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା
କରନ୍ତି ଯେଉଁଥିରେ ଯୋଗ କରିବା ପାଇଁ କିଛି ଶେଷ ନଥାଏ । ରଚନାତ୍ମକତା ଏହା ପାଇଁ ଏକ ରୂପାୟନ ।
ନକାରାତ୍ମକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଯାହା ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ଶାଶ୍ୱତ, ସ୍ଥିର ଏବଂ ସବୁଠାରେ ବ୍ୟାପ୍ତକୁ ‘ଶୂନ୍ୟ’ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା
କରନ୍ତି ଯେଉଁଠାରୁ କିଛି ବାହାର କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ । “ଅନ୍ତରୀକ୍ଷ’ ଏହା ପାଇଁ ଏକ ରୂପାୟନ ।
ଏହା ଏକ ଧ୍ୟାନ ଦେବାର ବିଷୟ ଯେ ଉଭୟ “ରଚନାତ୍ମକତା’ ଏବଂ “ଅନ୍ତରୀକ୍ଷ’ ଭୌତିକ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିବାରେ
ସକ୍ଷମ । ସହଜ ଭାବରେ ବୁଝିବାକୁ ଗଲେ “ରଚନାତ୍ମକତା’ ସୃଷ୍ଟି କରେ ।
ଅନ୍ୟ ପଟେ, ବିଜ୍ଞାନ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତରେ ପହଞ୍ଚିଛି ଯେ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ‘ଶୂନ୍ୟ’ରୁ ଗଠିତ ଏବଂ ‘ଅନ୍ତରୀକ୍ଷ’ ଏହି ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡକୁ
ସୃଷ୍ଟି କରିବାର କ୍ଷମତା ରଖିଛି । ଛୋଟ ପରମାଣୁଠାରୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ‘ଅନ୍ତରୀକ୍ଷ’ ସର୍ବତ୍ର ଅଛି ।
ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଶ୍ଳୋକ 2.23ରେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଅଗ୍ନି ଆତ୍ମାକୁ ଜଳାଇପାରିବ ନାହିଁ; ଅସ୍ତ୍ର ଏହାକୁ କାଟି ପାରିବ
ନାହିଁ; ଜଳ ଏହାକୁ ତରଳାଇ ପାରିବ ନାହିଁ; ବାୟୁ ଏହାକୁ ଶୁଖାଇ ପାରିବ ନାହିଁ ।
କୌଣସି ଅସ୍ତ୍ର “ଅନ୍ତରୀକ୍ଷ’ କିମ୍ବା “ରଚନାତ୍ମକତା’କୁ ନଷ୍ଟ କରିପାରିବ କି? ଆଦୌ ନୁହଁ । ଅତି ବେଶୀ ହେଲେ ଏହା
“ରଚନାତ୍ମକତା’ର ଭୌତିକ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିପାରିବ । ସେହିପରି, ଅଗ୍ନି ରଚନାତ୍ମକତାକୁ କିମ୍ବା ଅନ୍ତରୀକ୍ଷକୁ ନଷ୍ଟ
କରିପାରିବ ନାହିଁ ଏହାର କ୍ଷମତା କାଠକୁ ପାଉଁଶରେ ପରିଣତ କରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସୀମିତ ଏବଂ ଉଭୟ ଭୌତିକ ରୂପ । ଏପରିକି ଜଳ
ରଚନାତ୍ମକତାକୁ ଏବଂ ଅନ୍ତରୀକ୍ଷକୁ ତରଳାଇ ପାରିବ ନାହିଁ । ସେହିଭଳି ବାୟୁରେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ଶୁଖାଇବା ପାଇଁ ଶକ୍ତି କିମ୍ବା
କୌଶଳ ନାହିଁ ।
“ରଚନାତ୍ମକତା’ ସୃଜନକୁ ଅସ୍ତିତ୍ୱରେ ଆଣିପାରିବ, କିନ୍ତୁ ସୃଜନରେ ରଚନାତ୍ମକତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରିବାର ଶକ୍ତି ନାହିଁ
। ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟ ହେଉଛି ଦିଶା । ଆକାଶରେ ମେଘ ଆସେ ଏବଂ ଯାଏ, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ଆକାଶକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ ।