ਹਿਗਜ਼ ਦਾ ਖੇਤਰ ਇੱਕ ਅਦਿੱਖ ਊਰਜਾ ਖੇਤਰ ਹੈ ਜੋ ਸਪੇਸ ਦੀ ਸਮੁੱਚੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਫੈਲਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਖੇਤਰ ਨਾਲ ਪਰਸਪਰ ਪ੍ਰਭਾਵ, ਉਪ-ਪਰਮਾਣੂ ਕਣਾਂ ਨੂੰ ਇੰਕਠਾ ਕਰਕੇ ਢੇਰ ਵਿਚ ਬਦਲ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਉਪ-ਪਰਮਾਣੂ ਕਣਾਂ ਦਾ ਸੁਮੇਲ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਪਰ ਇਹ ਉਹ ਪਦਾਰਥ ਹੈ ਜੋ ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਆਪਣੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਪ-ਪ੍ਰਮਾਣੂ ਕਣਾਂ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਲਈ ਹਿੱਗਜ਼ ਖੇਤਰ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਹਿੱਗਜ਼ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਹੋਂਦ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।

ਇਹ ਮੌਜੂਦਾ ਵਿਗਿਆਨਕ ਪੈਰਾਡਾਈਮ ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਸਮਝਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ ਜਦੋਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ‘‘ਸਾਰਾ ਸੰਸਾਰ ਮੇਰੇ ਦੁਆਰਾ ਅਪ੍ਰਗਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਹੈ; ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਮੇਰੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ (9.4)। ਨਾ ਹੀ ਜੀਵ ਮੇਰੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ; ਵੇਖੋ ਮੇਰਾ ਬ੍ਰਹਮ ਯੋਗ! ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਨਾਲ, ਮੈਂ ਖੁਦ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ’’ (9.5)।

ਅਰਜੁਨ ਲਈ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਰਲ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਣ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ‘‘ਜਿਵੇਂ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹਵਾ ਚੱਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਹੀ ਟਿਕਦੀ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੋ ਕਿ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਮੇਰੇ ਵਿੱਚ ਟਿਕਦੇ ਹਨ’’ (9.6)।

ਹਵਾ ਜਾਂ ਚੱਕਰਵਾਤ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਜਾਂ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਇਹ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਹੀ ਸਥਿਤ ਹੋਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ।

ਉਹ ਅੱਗੇ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ, ‘‘ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਚੱਕਰ (ਕਲਪ) ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ ਜੀਵ ਮੇਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ (ਕੁਦਰਤ) ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ; ਇੱਕ ਕਲਪ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਬਾਹਰ ਲਿਆਉਂਦਾ ਹਾਂ (9.7)। ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤੀ (ਕੁਦਰਤ) ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕਰਕੇ, ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਭੀੜ ਨੂੰ ਬਾਰ ਬਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹਾਂ, ਇਹ ਸਾਰੇ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਧੀਨ ਹਨ’’(9.8)। ਇਹ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਗਟ ਤੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਦੀ ਸੁਮੇਲ ਰਚਨਾ ਹੈ।

ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ‘‘ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਕਰਮ ਮੈਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਦੇ ਹਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਚਿੰਤਾ ਰਹਿਤ ਅਤੇ ਨਿਰਲੇਪ’’(9.9)। ਇਸ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਮੋਹ ਰਹਿਤ ਹੋਣਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਜਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਾਂ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਅਪਣੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਰਚਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਰਤਾ (ਕਰਤਾ) ਮੰਨਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਕਰਮ ਬੰਧਨ (ਕਰਮ ਦਾ ਬੰਧਨ) ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਕਰਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੰਨ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਰਮਾਤਮਾ ਇੱਕ ਗਵਾਹ ਵਾਂਗ ਹੈ ਜੋ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਨਹੀਂ ਹੈ।

https://epaper.jagbani.com/clip?2336840