ଅର୍ଜୁନ ପଚାରନ୍ତି, ହେ କୃଷ୍ଣ, ଆପଣ କର୍ମସନ୍ନ୍ୟାସମାନଙ୍କର ପ୍ରଶଂସା କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ତଥାପି ଆପଣ ସେମାନଙ୍କ
ନିସ୍ପାଦନକୁ ମଧ୍ୟ ପରାମର୍ଶ ଦିଅନ୍ତି । ମୋତେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ କୁହନ୍ତୁ, ଯେ କେଉଁଟା ହେଉଛି ସର୍ବୋତ୍ତମ ପଥ (5.1) । ଏହା
ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ ଅର୍ଜୁନ ସାଂଖ୍ୟଯୋଗ ଏବଂ କର୍ମଯୋଗ (3.1) ମଧ୍ୟରେ ନିଶ୍ଚିତତା (3.2) ଖୋଜୁଥିଲେ ।
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ, ତଥାପି କର୍ମକୁ ତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ଉପଦେଶ ଦେଉ ନାହାଁନ୍ତି ଏବଂ ଏହା ପରିବର୍ତ୍ତେ କୁହନ୍ତି ଯେ କର୍ମ ତ୍ୟାଗ
କରି ସିଦ୍ଧି ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ ନାହିଁ (3.4) । ବ୍ୟକ୍ତିକୁ ନିଜ ଗୁଣ ଅନୁଯାୟୀ କର୍ମ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରାଯାଏ (3.5) । ବାସ୍ତବରେ, କର୍ମ
ବିନା ମାନବ ଶରୀରର ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ (3.8)। ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଉତ୍ତରରୁ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି ଯେ କର୍ମ-
ସନ୍ନ୍ୟାସ ଯୋଗ ସାଂଖ୍ୟ ଯୋଗର ଏକ ଅଂଶ ।
ମୂଳରୂପରେ କର୍ମର ଦୁଇଟି ଦିଗ ଅଛି । ଗୋଟିଏ ହେଉଛି କର୍ତ୍ତା ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ହେଉଛି କର୍ମଫଳ । କର୍ତ୍ତାପଣର ଭାବନା
ତ୍ୟାଗ କରିବା ଏହା ଜାଣି କରି ଯେ ଗୁଣ ହେଉଛି ପ୍ରକୃତ କର୍ତ୍ତା; ଏବଂ ଏଠାରେ ଉଲ୍ଲେଖଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଅର୍ଜୁନ ଏହାକୁ କର୍ମ-
ସନ୍ନ୍ୟାସ ବୋଲି କହୁଛନ୍ତି । ବାସ୍ତବରେ କର୍ମର ଫଳାଫଳକୁ ଅପେକ୍ଷା ନକରି କର୍ମ କରିବାକୁ କର୍ମର ନିଷ୍ପାଦନ ରୂପରେ
ସନ୍ଦର୍ଭିତ କରନ୍ତି । ସଂକ୍ଷେପରେ, ଅର୍ଜୁନ ପଚାରିଥିଲେ ଯେ କର୍ତ୍ତାପଣକୁ ତ୍ୟାଗ କରିବେ ନା କର୍ମ ଫଳ ।
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଉତ୍ତର ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଉଭୟ କର୍ମର ତ୍ୟାଗ ଏବଂ କର୍ମର ନିଷ୍ପାଦନ ଦୁଇଟି ଦ୍ୱାରା ମୋକ୍ଷପ୍ରାପ୍ତ
ହୋଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଏଥିମଧ୍ୟରୁ କର୍ମଯୋଗ କର୍ମ ତ୍ୟାଗଠାରୁ ଉତ୍ତମ (5.2) । ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ଏହି ଉତ୍ତର ଅର୍ଜୁନଙ୍କ ପାଇଁ
ଅଟେ, ଯିଏ କି କର୍ମର ପରିଣାମ ଉପରେ ଯାହା, କୁରୁକ୍ଷେତ୍ର ଯୁଦ୍ଧରେ ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷକ, ପରିବାର ଏବଂ ବନ୍ଧୁମାନଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଅଟେ ।
ମୋଟାମୋଟି ଭାବେ କହିବାକୁ ଗଲେ, ଏହା ଆମମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନେକଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ, ଯେଉଁମାନେ ଅର୍ଜୁନଙ୍କ ପରି ମନ
ଉନ୍ମୁଖ ଅଟନ୍ତି ।
ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି ଯେ କେବଳ ପିଲାମାନେ, ନା କିବୁଦ୍ଧିମାନ, ସାଂଖ୍ୟ ଏବଂ କର୍ମଯୋଗକୁ ପୃଥକ ବୋଲି ଭାବନ୍ତି
। ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଗୋଟିଏରେ ସ୍ଥାପିତ ଅଟେ, ସେ ଉଭୟର ଫଳ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି (5.4) । ସଂକ୍ଷେପରେ, ଏହି ଦୁଇଟି ପଥ ଭିନ୍ନ
ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଗନ୍ତବ୍ୟ ସ୍ଥଳ ଏକ ହିଁ ଅଟେ ।

https://samajaepaper.in/imageview_54_2862025213113203_4_83_29-06-2025_6_i_1_sf.html