ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ କୁହନ୍ତି, “ଯେଉଁ ମନୁଷ୍ୟମାନେ ଦୋଷ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ରହିତ ହୋଇ ଏବଂ ଶ୍ରଦ୍ଧାଯୁକ୍ତ ହୋଇ ସଦାସର୍ବଦା ମୋର ଏହି ମତ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତି, ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ସମସ୍ତ କର୍ମରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇଯାଆନ୍ତି” (3.31) । ଶ୍ରଦ୍ଧାର ସାଧାରଣତଃ ବିଶ୍ୱାସ କିମ୍ବା ଆସ୍ଥାର ଅର୍ଥ ନିଆଯାଏ, କିନ୍ତୁ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଏହି ଦୁଇଟି ବାହାରେ । ଏହି ଅବସ୍ଥାରେ ଆମେ ସନ୍ଦେହରୁ ମୁକ୍ତ ଏବଂ ଆମର ସମସ୍ତ ପ୍ରଶ୍ନ ଶେଷ ହୋଇଯାଏ ।

ମାନବଜାତି ବିଶ୍ୱାସ କଲା ଯେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ପୃଥିବୀ ଚାରିପଟେ ଘୂରି ବୁଲୁଥିଲେ ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହା ବିପରୀତ ବୋଲି ଜଣାପଡି ନଥିଲା । ତେଣୁ ବିଶ୍ୱାସ ବାହ୍ୟ ଜିନିଷ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ, ଯେତେବେଳେ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଏକ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ସ୍ଥିତି ଅଟେ । 

ଦ୍ୱିତୀୟତଃ, ବିଶ୍ୱାସ ଅବିଶ୍ୱାସର ଧୃବୀୟ ବିପରୀତ ସହିତ ବିଦ୍ୟମାନ ଥିବାବେଳେ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଉଭୟକୁ ଅତିକ୍ରମ କରେ । ତୃତୀୟତଃ, ବିଶ୍ୱାସ ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସଠାରୁ ଭିନ୍ନ ଯେଉଁଠାରେ ଅନ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱକୁ ଶୁଣିବାକୁ କେହି ପ୍ରସ୍ତୁତ ନୁହଁନ୍ତି । ଶ୍ରଦ୍ଧା ହେଉଛି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜିନିଷକୁ ଏକତାରେ ପରିଣତ କରିବା । ଆସ୍ଥା ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସ ଓ ଧାର ନିଆଯାଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଶ୍ରଦ୍ଧା କେବଳ ଅନୁଭୂତିଶୀଳ ।

ସମୁଦାୟକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ ଏହାର ବିପରୀତକୁ ବୁଝିବା ଆବଶ୍ୟକ ।ତେଣୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ତୁରନ୍ତ ଏହାର ବିପରୀତ କୁହନ୍ତି, ଭ୍ରାନ୍ତ ଲୋକମାନେ ଏହି ଶିକ୍ଷାଗୁଡିକ ଅଭ୍ୟାସ କରନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ବିନାଶ ହୋଇଯାଆନ୍ତି (3.32) । 

ଗୀତାରେ ଏକ ମୂଳ ଉପଦେଶ ହେଉଛି ହୃଦୟଙ୍ଗମ ସଚେତନତାରୁ ଆସିଥାଏ ଦମନରୁ ନୁହେଁ । ସେତେବେଳେ ଏହା ପ୍ରତିଫଳିତ ହୁଏ, ଯେତେବେଳେ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ କହନ୍ତି - “ସମସ୍ତ ପ୍ରାଣୀ ପ୍ରକୃତିକୁ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଅନ୍ତି ଅର୍ଥାତ୍‌ ନିଜ ସ୍ୱଭାବର ପରବଶ ହୋଇ କର୍ମ କରନ୍ତି । ଜ୍ଞାନବାନ ବ୍ୟକ୍ତି ମଧ୍ୟ ନିଜ ପ୍ରକୃତି ଅନୁସାରେ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି । ତେଣୁ ଏଥିରେ କାହାରି ଜିଦ୍‌ ବା କ’ଣ କରିବ” (3.33)? 

ଆମେ ସମସ୍ତେ କିଛି ଖାଦ୍ୟ ପସନ୍ଦ କରୁ ଏବଂ କିଛି ନାପସନ୍ଦ କରୁ । ଗନ୍ଧ, ଧ୍ୱନି ଏବଂ ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ସହିତ ଏହା ସମାନ । ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି କାହାର ପ୍ରେମ ପାଇଥାଏ ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନେ ତାଙ୍କୁ ନାପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ।ଆଜି କେହି ଜଣେ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି ଏବଂ ପରେ ଘୃଣା କରନ୍ତି କିମ୍ବା ବିପରୀତରେ । ଏହି ପ୍ରବୃତ୍ତି ପାଇଁ ଅନେକ ଯଥାର୍ଥତା ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଏହି ପ୍ରବୃତ୍ତିକୁ ଆମର ଶତ୍ରୁ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରନ୍ତି ଏବଂ କହନ୍ତି, “ଇନ୍ଦ୍ରିୟ-ଇନ୍ଦ୍ରିୟର ଅର୍ଥରେ ଅର୍ଥାତ୍‌ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଇନ୍ଦ୍ରିୟର ବିଷୟରେ ରାଗ ଓ ଦ୍ୱେଷ ଲୁଚିରହିଛି । ମନୁଷ୍ୟ ସେହି ଦୁଇଟିର ବଶବର୍ତ୍ତୀ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ, କାରଣ ସେ ଦୁଇଟି ହେଉଛନ୍ତି ତା’ର କଲ୍ୟାଣମାର୍ଗରେ ବିଘ୍ନ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ବିରାଟ ଶତ୍ରୁ” (3.34) ।

https://samajaepaper.in/imageview_60_41202521234903_4_83_05-01-2025_6_i_1_sf.html